Ergens in 2014 liep ik vanuit het mbo stage bij een bank in Leeuwarden. Dat betekende dat ik nogal veel koffie moest halen voor mijn collega’s. Het viel me op dat elke medewerker zo’n vier, vijf keer koffie- of theedronk per dag, elke keer in een nieuw bekertje. Toen ik uitrekende hoeveel er dan in het hele pand verbruikt werd, schrok ik me dood. Al helemaal toen ik erachter kwam dat deze bekers veelal gewoon verbrand worden omdat er nog geen goeie capaciteit is om te recyclen. ‘Hier moet ik iets mee’, dacht ik toen.”
Als je tegenover Roelof Stoelwinder gaat zitten, kijkt hij je indringend aan. Een serieuze blik bij een dito onderwerp toont zich wanneer hij praat over Cuppa. Het concept waarmee hij als studentondernemer in februari de Enterprijs 2022 won. Wij spraken met hem over zijn duurzame missie, vakanties in Griekenland en testen op festivals.
Cuppa
Cuppa, wat eigenlijk een working title is (de startup gaat straks verder als LoLa), is een manier om consumenten en horecaondernemers te laten kiezen voor hergebruik. Roelof: “Het draait in eerste instantie om voedselverpakkingen zoals koffiebekers of bakjes van de Chinees. En hopelijk kunnen we daar later ook retailverpakkingen zoals die van kant-en-klare lasagne en waterflesjes aan toevoegen. We voorzien verpakkingen van een chip, niks moeilijks, maar gewoon verwerkt in een sticker. Deze wordt gescand en zo wordt bijvoorbeeld een koffiebeker gekoppeld aan de koffiedrinker.”
“In de komende periode gaan we verder met het testen van verschillende manieren waarop we het statiegeldsysteem kunnen invullen. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat je als consument een kop koffie of een maaltijd haalt in een horecazaak. Vervolgens betaal je bij het afrekenen, naast de prijs voor je eten of drinken, een klein bedrag statiegeld. Dit kan cash, met de pin of via tegoed op een account dat je bij ons hebt. Daarna doe je wat je normaal doet, maar in plaats van je lege verpakking weg te gooien, lever je deze weer in bij de horecazaak of een van de slimme inleverbakken. Zo krijg je direct je statiegeld weer terug.”
We gebruiken in Nederland negentien miljoen wegwerpverpakkingen per dag. Dat zijn er dus zeven miljard per jaar.”
7 miljard wegwerpverpakkingen per jaar in Nederland
Op straat in de stad, in de gracht, in de berm langs de weg of precies náást de prullenbakken in het park: overal kom je wegwerpverpakkingen tegen. Dat iedereen dit probleem herkent, geeft de grootte ervan al enigszins weer. “We gebruiken in Nederland negentien miljoen wegwerpverpakkingen per dag. Dat zijn er dus zeven miljard per jaar”, vervolgt Roelof. “Als je vervolgens verder graaft naar wat er gebeurt met deze verpakkingen, dan zie je dat ze of netjes in de prullenbak belanden of in de natuur terechtkomen. En hoewel de prullenbak de beste bestemming lijkt, betekent dit lang niet altijd dat deze verpakkingen ook gerecycled worden. Daarnaast is hergebruik vrijwel altijd beter dan één keer gebruiken en recyclen. En waar je een bakje van de Chinees, wanneer je ambitieus bezig bent, misschien twee keer gebruikt – zijn onze verpakkingen vijfhonderd tot duizend keer in te zetten.”
Testen op Eurosonic Noorderslag
Momenteel werkt Cuppa hard aan een eigen merk koffiebekers. Zodat als jij koffie haalt bij Starbucks, je jouw beker daarna ook gewoon kan inleveren bij Doppio. Maar voordat het zover is, wordt er eerst getest. En waar kan dat nou beter dan op de mini-maatschappij van een festival. Roelof: “We testten hier via Innofest, echt een toporganisatie, trouwens. Van tevoren kwam er nog een kleine kink in de kabel, waardoor we het in het weekend met hulp van alles en iedereen een nieuw prototype moesten bouwen. Maar het lukte. Vervolgens zijn we op ESNS bij de koffieautomaat gaan staan en hebben we heel basic gevraagd of mensen een QR-code wilden scannen en hun gegevens invullen in onze app. Daarna kregen ze een genummerde beker mee die ze weer konden inleveren in speciale bakken. Zo konden wij precies zien hoeveel bekers werden ingeleverd en waar.”
“Dit leverde best veel inzichten op, maar de meest grappige en onvoorziene was hoe mensen reageerden op de QR-code. Door corona hebben we hier natuurlijk veel mee te maken gehad. En waar ik zo’n code gewoon zie als een link naar een website of iets dergelijks, ervaarden bezoekers het voornamelijk als het verzamelen van data. ‘Als ik die code scan weet jij gelijk wat ik allemaal op mijn telefoon heb staan’, klonk het soms. Het lukt niet om iedereen duidelijk te maken dat dit niet het geval is. Daarom werken we nu naast QR-codes ook met NFC en RFID-tags. Eigenlijk hetzelfde als waarmee je contactloos betaalt in de supermarkt; je houdt je verpakking tegen je telefoon en koppelt het meteen aan je account.”
Winnaar Enterprijs
Toen Roelof door verschillende mensen gevraagd was om zich aan te melden voor de Enterprijs, speelde bij hem vooral de vraag: 'Ben ik er wel klaar voor? Ik heb nog nooit gepitcht.' Hij besloot toch mee te doen, en met resultaat dus. “Ik heb me wel even verdiept in de prijzen natuurlijk, haha. Toen ik zag dat je begeleiding van Inqubator kon winnen en alle finalisten pitchtraining kregen, was ik om. Daar lag mijn behoefte, zoals je begrijpt. Ik heb uiteindelijk het online pitchprogramma twee keer gedaan. Op het podium vertelde ik vervolgens het verhaal van Cuppa, wat ik doe en waarom mijn passie echt bij het oplossen van het verpakkingsprobleem ligt.”
“Ik keek daarbij vooral uit naar de vragenronde; dan kom ik in mijn element en kan ik duidelijk vertellen waarmee ik bezig ben. Met het prijzengeld van €2.500 heb ik nu een afstudeerstagiair aangenomen die helpt het prototype verder te ontwikkelen. Zo gaan we straks het systeem achter Cuppa, de chips en scanners, testen; wat vinden ondernemers hiervan en op welke problemen stuiten barista’s. Hiervoor hebben we al veel leuke gesprekken gehad, dus ik ben overtuigd dat er mooie samenwerkingen aankomen.”
Ogen geopend op vakantie
De missie van Cuppa is duidelijk: de wereld vrijmaken van wegwerpverpakkingen. Niet door te pushen, maar door te laten zien dat het makkelijker en beter is. “Alleen zo zorgen we voor gedragsverandering”, licht Roelof toe. “Dat doen we door vier pilaren mee te nemen in onze missie: de eindconsument; early adopters, horeca; ondernemers die affiniteit hebben met duurzaamheid en hun voorraadsysteem willen automatiseren, overheid; gemeenten die helpen bij de transitie van wegwerp naar hergebruik en retail.” In blokken van twaalf weken, waarbij het komende blok vooral draait om een nieuw test-evenement, werkt Cuppa volgens een visie die ooit op vakantie ontstond: “Iedereen die wel eens in Griekenland, of een anderen plek waar je verder dan een meter diep in het water kan kijken, is geweest herkent dit: er is zoveel plastic om je heen. Veel meer dan ik inschatte na de verhalen op tv of internet. Ik vind het leven zo mooi, dat gun ik ook de generaties na ons. Tijd dus om dit probleem op te lossen, want het kan in mijn ogen niet alleen veel beter, maar ook juist heel veel waarde opleveren.”