Nadat we voor de loods waarboven het kantoor van Syklus zich bevindt een stevige hand kregen van founder Jacco Kooistra, vertelt hij ons dat de vliegen waar het allemaal om draait al gevlogen zijn. “Het onderzoek is opgeschaald, dus die zitten nu in Beilen”, vervolgt-ie. In twaalf dagen tijd produceren ze daar met ‘verticaal boeren’ een eiwitrijk product voor de dierenvoerindustrie: kippen, varkens, vissen en huisdieren. “Als je een hond van gemiddelde grootte voor één jaar voert met de ingrediënten die wij produceren, dan zorg je voor een CO2-reductie van 40 kilo en je gebruikt vijftig vierkante meter minder grond. Dat is toch prachtig”, concludeert hij.
Rondje langs Friese impact-startups
Een startup die zich richt op een of meer van de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties, is een impact startup. In Friesland zijn er veel van deze startups te vinden, maar ze zijn nog niet altijd even zichtbaar. Wij vinden dat deze bedrijven een podium verdienen en daarom doen wij een rondje langs een aantal Friese impact startups. Waaronder Syklus.
Iets moois halen uit afval
Het doel van Syklus is om eiwitrijke ingrediënten en oliën (vetten) te halen uit reststromen. Jacco: “Dus eigenlijk precies hetzelfde als er bij jou in de groene container gebeurt wanneer het een graad of dertig is. Dan trek je de klep open en zie je fruit- en etensresten waar vliegen hun eitjes op leggen; zo probeert de natuur overschotten weg te werken. Die groene container kun je doortrekken naar een heel continent. Want in Europa hebben we ook een enorme afvalbult, maar we halen er amper waarde uit. En daarom willen wij er voer van maken. Iets moois halen uit afval; dat is de insteek.”
“Het verschil in resultaat tussen jouw groene container en hoe wij het aanpakken is wel enorm. Laat het in een container eens vijftig gram aan larven zijn die daar geproduceerd worden. Ter vergelijking; wij zorgen straks voor veertien miljoen kilogram larven per jaar. Daar is een significante investering voor nodig, maar als je impact wil maken moet je ook grote dingen doen, anders schiet het niet op. Zeker als je kijkt naar de totale volumes die in bijvoorbeeld de veevoersector worden gebruikt.”
Van larve tot meel of olie
Het idee om insecten in een gecontroleerde omgeving in te zetten als ‘opruimers’ komt niet van Syklus. De koppeling met een gezond businessmodel wel. Jacco: “Hier ging ik tijdens mijn afstudeeropdracht van de opleiding Bedrijfseconomie in Wageningen mee aan de slag, en mijn enthousiasme was meteen gepakt. In onze faciliteit hebben we nu drie verschillende processen. De vlieg legt het eitje, dat eitje zetten we vervolgens uit op huishoudelijk afval (dat noemen wij substraat), die larve groeit in twaalf dagen tot een larve die klaar is om te verpoppen en dan gaan we hem oogsten.”
“Van nature werkt het ook al zo; insecten zijn opruimer in de natuur en dienen weer als voedsel voor kippen, vogels en vis. Op het moment dat we oogsten zit de larve vol vetten en eiwit. Wat dit insect uniek maakt, is dat de vlieg geen mond heeft. Dus alles wat hij nodig heeft om een partner te zoeken of voort te planten, zit er aan het einde van dat stadium in. Die larve zit dus bomvol nutriënten. En dat verwerken wij weer tot meel en olie.”
Van een druppel op de gloeiende plaat naar wereldwijde impact
De oplossing van Syklus is wereldwijd toepasbaar. In de ideale wereld zorgt dit dan ook voor mondiale impact, volgens Jacco: “Als je nu kijkt naar de import van soja; die voornamelijk uit het Amazonegebied en Zuidoost-Azië komt. Daar wordt regenwoud gekapt om land geschikt te maken voor cultivering; landbouwgrond waar soja op verbouwd wordt. Ik hoop dat dat over twintig jaar niet meer zo is, dat wat wij doen het alternatief is. Dus, in de ideale wereld wordt huishoudelijk afval ingezameld, bij ons verwerkt tot het geschikt is voor onze larven, die verwerken het tot meel en olie en dat kan dan weer gebruikt worden in vee- en dierenvoeding.”
“Op die manier wordt de CO2-emissie van de hele voedselketen gereduceerd en onze gezamenlijke voetafdruk kleiner. Ten opzichte van bijvoorbeeld vismeel, kunnen wij een vergelijkbaar eiwitrijk ingrediënt leveren, maar dan met 75% minder CO2-uitstoot. En dat is hard nodig, want wat we nu doen is echt een druppel op de gloeiende plaat. Het totale volume in de huisdierenvoedselindustrie is bijvoorbeeld 8.8 miljoen ton. Wij produceren straks ongeveer vierduizend ton. Daarom zijn we ook niet bang voor concurrentie; we vinden het alleen maar mooi als andere partijen hetzelfde willen als wij. We moeten het echt met zijn allen doen.”
Syklus staat voor een flinke uitdaging, maar wat drijft ze eigenlijk om dit voor elkaar te krijgen? Luister hier naar Jacco die uitlegt wat voor hem ‘passie in het kwadraat’ is:
Leren van anderen als kunst
Omdat je verandering niet alleen veroorzaakt, is Syklus constant op zoek naar samenwerkingen met interessante partners. Jacco: “Ja, hoe ziet mijn dag eruit? Goeie vraag. Het is vooral veel overleggen en sparren. We zijn al gestopt met productiviteit uitdrukken in dingen die op papier staan of rapporten die opgesteld zijn. Het kan zo zijn dat een gesprek van drie uren ontzettend productief is, maar je niet direct iets van je to-do lijst streept.”
“We praten veel met partijen waarvan we eventueel iets kunnen leren. We proberen altijd vergelijkbare processen die nu voor iets anders gebruikt worden te vinden. Straks worden bijvoorbeeld dagelijks tweeëndertighonderd kratten van palletgrootte gevoerd, geoogst en opgezet. Dat zorgt voor een enorm aantal handelingen. De kunst is dan om iemand te vinden die ervaring heeft met zulke handlingtechniek. Al is het in een totaal andere branche.”
Een eigen fabriek in 2023
Nu Syklus vliegensvlug zijn vleugels uitslaat zijn er concrete plannen voor de toekomst gesteld: “We hebben nu een geschikte kavel in Friesland bemachtigd en gaan nu bezig met vergunningen aanvragen, de financiering rond krijgen en bouwen aan onze eigen fabriek. We hopen eind 2023 proef te draaien en in 2024 operationeel te zijn. Werkt dat allemaal? Dan kunnen we hetzelfde trucje uitvoeren op een nieuwe locatie. En wellicht is dat dan buiten Nederland, in Noord-Amerika of Azië. En wat mijn droom is? Dat wij straks vijf of zes van zulke fabrieken hebben. Dan maak je echt impact en draag je bij aan verandering in de voedselketen.”
Syklus wil niet alleen producten verkopen, maar zorgen voor (wereldwijde) verandering. Beluister hieronder waarom Jacco verder gaat dan het aansporen van zijn eigen doelgroep: