In de basiliek van de Santa Maria della Salute kerk hangt een olieverfschilderij van de Venetiaanse schilder Titiaan. Op het iconische werk staan misschien wel de meest bekende vijanden allertijden afgebeeld: David en Goliath. Wie het verhaal kent, weet dat de kleine David bekendstaat om zijn slimheid en de kollosale Goliath om zijn kracht. Maar stel, ze waren niet gaan vechten en hadden hun krachten gebundeld; wat hadden ze dan kunnen bereiken? De mens is als organisme nou eenmaal niet zo ver gekomen omdat we de sterkste of slimste zijn, maar omdat we zo goed kunnen samenwerken.
Dit principe staat ook centraal bij het Innovatiecluster Drachten waar hightechbedrijven de handen ineenslaan, zonder te concurreren. En wij vroegen aan Thomas Pijper (Philips) en Mario van Asselt (CIN-ergy) hoe dat werkt.
Innovatiecluster Drachten
Verschillende bedrijven, maar met overlap in technische vraagstukken, daar is het ICD voor. Philips, dat jaarlijks miljoenen producten verkoopt, en CIN-ergy, dat regelmatig met oplages van ongeveer drie volledig op maatgemaakte producten komt, laten zien dat bedrijven niet zo snel in elkaars vaarwater komen. “En ik snap dat mensen soms details voor zichzelf willen houden, want je bent uiteindelijk toch bezig met wat je bedrijf uniek maakt. Maar omdat de bedrijven zo verschillend zijn, wordt er eigenlijk altijd open gepraat. Kennisdelen, samenwerken met technische talenten, maar ook de krachten bundelen om talent in het Noorden te houden, daar draait het om bij het ICD”, licht Thomas toe.
Rapid prototyping
CIN-ergy maakt producten voor artificial intelligence en virtual reality. Mario: “Dat doen we uitsluitend voor de professionele markt. Denk aan defensie en de medische sector. Onze klanten komen van over de hele wereld met vraagstukken over printplaatontwerpen, elektronicaontwerpen, optische vraagstukken of zelfs hele producten. We werken nu met acht mensen vanuit Leeuwarden. We zijn dus een klein bedrijf met meestal nog kleinere oplages. Dat kunnen bijvoorbeeld drie virtuele verrekijkers zijn. Dat is super klantspecifiek en daarin is rapid prototyping voor ons heel belangrijk.
Het innovatiecluster zorgt voor samenwerking tussen bedrijven met als doel om de omarming van nieuwe technologieën in het Noorden te versnellen. Zo houden Philips en wij ons beiden bezig met 3D-printen, maar voor compleet andere toepassingen. Wij maken bijvoorbeeld 3D-brillen voor de defensiemarkt. Omdat dit kleine oplages zijn, zo’n drie tot vier stuks, heeft het voor ons geen zin om in China mallen te laten maken, dat is niet te betalen. Daarom is 3D-prototyping voor ons ontzettend interessant. Omdat we voor onze bril de mogelijkheden onderzochten om niet een kunststofuitvoering, maar een aluminiumsysteem te maken, kwamen we bij het ICD-gedeelte in Philips Drachten uit. Daar staat een 3D-metaalprinter waarmee we konden testen in hoeverre dit systeem geschikt voor ons is.”
Iedereen kan hier aan de slag met zijn eigen case, maar tegelijk beantwoorden we vragen die voor ons allemaal relevant zijn.
Philips
Thomas, die promoveerde in de scheikunde, sloeg bij Philips in 2015 een technische weg in. Op de locatie Drachten werkt hij bij de onderzoeks- en ontwikkelafdeling van Grooming and Beauty. “Producten als scheerapparaten en baardtrimmers”, voegt hij hieraan toe. “Als projectleider houd ik me veel bezig met 3D-printen, maar we zetten het iets anders in dan Mario met CIN-ergy. Wij verkopen miljoenen producten per jaar, produceren door 3D-printen is daarom out of the question. Zelfs voor ons meeste high-end scheerapparaat, daar zijn de oplages gewoon te groot voor.
Het printen is voor ons vooral een manier om snel te innoveren. Maar het geeft ons ook de mogelijkheid om hele specifieke onderdelen voor ons productieproces te maken, zoals onderdelen voor de robotarmen in onze assemblagelijnen. Het komt wel eens voor dat de grijpers aan deze robotarmen relatief zwaar zijn waardoor ze minder snel of minder nauwkeurig kunnen bewegen dan we willen. Door de grijper te herontwerpen kunnen we alles sneller laten draaien. De lichtgewicht grijper heeft hierbij vaak een vorm die niet te frezen is, maar wel te printen. Kortom, we kunnen 3D-printen goed gebruiken om een hoge mate van complexiteit te behalen.”
Vaticaanstad in Philips
Net als Vaticaanstad in Rome, staat er een stukje van het Innovatiecluster Drachten bij Philips. Dit is een gedeelde faciliteit waar de bij het ICD aangesloten bedrijven met 3D-printen en robotica kunnen experimenteren. “We hebben hier inmiddels twee systemen staan; een metaalprinter en een kunststofprinter. En ik weet dat er veel andere initiatieven ook geprobeerd hebben om met een samenwerkingsverband zulke machines neer te zetten, maar dat is niet altijd gelukt. Daarom vind ik dat we onszelf best een beetje op de borst mogen slaan”, vertelt Thomas.
Hoe de printers naar Drachten kwamen is een treffende blauwdruk van de samenwerking binnen het ICD. Thomas: “Bij het 3D-printen waren de usercases nog niet helemaal duidelijk, maar was er vanuit de bedrijven vooral veel interesse in de techniek. Wij besloten toen om bij Philips Drachten een stuk voor het ICD in te richten en met gezamenlijke financiering is daar de eerste 3D-printer neergezet. Deze wordt door verschillende partijen bediend. Dat betekent dat iedereen hier aan de slag kan met zijn eigen case, maar we tegelijk vragen beantwoorden die voor ons allemaal relevant zijn. Denk aan wat de optimale instellingen zijn om een bepaalde vorm te printen en wat de precieze eigenschappen van geprinte materialen zijn. Op die manier heb je met de engineers van verschillende bedrijven opeens heel veel slagkracht en kun je samen best diepgaand onderzoek doen.”
Hightech ecosysteem
Met gezamenlijke projecten en kennisdeling, maar ook jaarlijkse learningdays en het betrekken van technische studenten faciliteert het ICD een hightech ecosysteem. Mario: “Friesland is niet per se een achterland voor elektronicagerichte ontwikkeling, maar de bedrijven zijn er wel. Om mensen én hun kennis hier te houden is het ICD ontzettend belangrijk. Je kunt het uiteindelijk nooit allemaal zelf doen én er is veel overlap, dus versterk elkaar.”
“Die samenwerking helpt ons op meerdere vlakken”, vult Thomas aan. “Bijvoorbeeld R&D, maar ook het werven van nieuwe mensen. Alles op het gebied van boeien en binden en allemaal om het kennisniveau in het Noorden in stand te houden en aan te jagen. Daarom is het essentieel voor de regio.”