“Er is wereldwijde waterschaarste en dat gaat ook in Nederland komen.”

Binnenkijken in het Waterapplicatiecentrum (WAC)

In een land met 14.600 kilometer aan waterkering, de aloude dreiging van een stijgende zeespiegel en waar het voor je gevoel altijd regent, wordt water vaak gezien als de vijand. Toch bewijzen we in Friesland dat het juist onze vriend kan zijn. Met startups als SeaQurrent dat onderwatervliegers ontwikkelt die dwars op getijdestroming vliegeren en zo duurzame energie opwekken, de geclaimde status van Leeuwarden als City of Water Technology en het Waterapplicatiecentrum (WAC). De plek die middenin Hogeschool Van Hall Larenstein de watermarkt, studenten en unieke testopstellingen bij elkaar brengt. Én waar wij tussen de shampooflessen van Hydraloop en gesloten tent van SusPhos in gesprek gingen met directeur van het WAC Koos Oosterhaven en startup-ondernemer Nikolaj Walraven van Geoconnect over wat dit testlab nou zo uniek maakt.

 

SWAP instruments

Terwijl Nikolaj, die speciaal uit Castricum naar Leeuwarden komt voor het WAC, verschillende maten sensorstokken op tafel legt, begint hij te vertellen over het aantal ringen, referentie elektroden en pcb-signalen. Een ietwat technisch verhaal, maar met uiterst praktische resultaten. Nikolaj: “Als je deze stok in de grond steekt in bijvoorbeeld een rijstveld in Azië en je verbindt het met een Bluetooth-kastje, dan kun je metingen verrichten om te zien wat je moet doen qua waterbeheer.” Met SWAP instruments verkoopt Nikolaj deze producten inmiddels in China, Zuid-Korea en Amerika. Op die manier brengen ze het lab naar het veld. Maar het meetinstrument dat voor ons op tafel ligt, vindt ook zijn weg naar Friesland, zo benoemt Nikolaj. “We hebben hem hier getest voor chloormetingen.”

 

Waterapplicatiecentrum

Het is een perfect voorbeeld van waar het WAC voor bedoeld is, knikt Koos, die van huis uit bioloog is en na een carrière als foodresearch-ondernemer in Ede, sinds 2018 de leiding in het WAC op zich neemt. “Ons doel is om ondernemers te helpen aan innovaties in de watertechnologiesector. En daarnaast het opleiden van studenten, mbo en hbo. Deze faciliteit geeft de mogelijkheid om vanuit de scholen kennis te nemen van watertechnologie. Dus één: hoe krijg je schoon water? En twee; wat doe je met de rotzooi die erin zit; kun je daar misschien waarde uit creëren, energie uit putten of stoffen uit halen?”

“We vinden het heel belangrijk dat studenten uit verschillende richtingen, van bodemkunde tot chemisch technologie, snappen hoe het is om aan water te werken; we willen het interessant voor ze maken. Dat doen we door het perspectief te laten zien, want er zijn ontzettend veel mensen nodig de komende jaren. Er worden wereldwijd oorlogen om water gevoerd, en dat gaat ook in Nederland komen. Niet per se die oorlogen, maar wel die tekorten. Een paar weken geleden stond in de krant dat ze in België door het watertekort overgaan tot het omzetten van zeewater naar drinkwater. Dat is de eerste partij hier in de buurt die ik ken die dat gaat doen. Dat geeft al aan hoe urgent de situatie is.”

Hier lopen altijd wel techneuten rond die precies weten welke koppeling, voltage of fitting je nodig hebt.”

nikolaj walravengeoconnect

Test- én kenniscentrum

 “Tegelijkertijd willen we ondernemers helpen door ze de infrastructuur te geven om onderzoek te doen, te ontwikkelen en te testen.” Terwijl Koos uit het raam wijst, gaat hij verder: ”Wij kunnen bijvoorbeeld het afvalwater uit die huizen naar binnentrekken. Dat mag niet zomaar, maar wij hebben hier alle vergunningen die je nodig hebt.” “Daar kan je lang op wachten als je ze zelf wil hebben als bedrijf. En je moet dan ook nog eens de mensen hebben die weten hoe ze ermee om kunnen gaan. Hier lopen altijd wel techneuten rond die precies weten welke koppeling, voltage of fitting je nodig hebt”, haakt Nikolaj in. “Ik heb als CEW projectmanager nog meegewerkt aan dit project. Dat was in de tijd dat net de wetgeving inging die de glastuinbouw verplichtte zelf hun gewasbeschermingsmiddelen te verwijderen. In opdracht van het bedrijfsleven deden we hier toen proeven om te kijken of hun systeem hier voldoende effectief voor was.”

We hebben als maatschappij enorme ambities, maar ik denk dat we te weinig techneuten hebben om dit waar te maken. Ook daar kan het WAC een rol in vervullen.”

Koos oosterhavendirecteur wac

Zulke proeven zijn volgens Koos niet alleen effectief als testmechanisme, maar leveren ook recruitmentkansen op: “Je ziet waar het talent zit. Dus; wie kan ik op stage of later ook in mijn bedrijf gebruiken. Daarbij denk ik gelijk aan Wafilin Systems; zij hebben al zes of zeven studenten van Van Hall Larenstein in hun bedrijf werken. Neem maar eens een werving- en selectiebureau in de arm, en kijk wat je dan betaalt? We hebben als maatschappij enorme ambities, maar ik denk dat we te weinig techneuten hebben om dit waar te maken. Ook daar kan het WAC een rol in vervullen.”

 

Waternetwerk

Terwijl Koos en Nikolaj onderling gedachten wisselen over intelligentie in innovatie, drift in sensoren en chloorontwikkeling in water, wordt het duidelijk dat het WAC meer is dan een plek waar watertech de kans krijgt om te groeien. Wanneer ze instemmend een rijtje met gezamenlijke kennissen, oude projecten, producten en fusies afgaan, komt ook de functie als netwerkplek duidelijk naar voren. “Het kan ook zo zijn dat je hier klanten vindt”, bevestigt Nikolaj. “Zo ben ik indirect bijvoorbeeld in contact gekomen met SusPhos om monsters van hun behandelde materiaal te analyseren en loopt de Water Alliance hier wel eens rondjes met internationale klanten.”  

Succes van Israël tot Marokko

De samenwerking op de Watercampus maakt deze plek uniek in de wereld, concluderen Koos en Nikolaj: “Dus tussen Wetsus dat het wetenschappelijke onderzoek doet, het WAC dat de praktische toepassing en ontwikkeling dichtbij de markt op zich neemt en de opleidingen die zorgen voor studenten.” En dat ecosysteem levert een aantal succesverhalen op. Koos: “Kijk bijvoorbeeld naar Matteo Mayer, die heeft hier een proefopstelling gehad en jaren gewerkt aan technieken om pesticiden af te breken. Van kleine opstelling tot een pilotopstelling op zes kuubniveau. En toen is-ie meteen doorgegaan naar een launching customer, een aardbeienteler ergens bovenin Friesland, en met succes.”

“Maar ook Paques of Hydraloop. Die laatstgenoemde zit hier net sinds een jaar, maar ze breiden snel uit. Met hun product maken zij, bijvoorbeeld binnen hotels, waterrecycling op locatie mogelijk. Dus van grijs water proberen ze weer ander grijs water te maken waarmee je de wc doorspoelt of de was kan doen. Maar als je dat wereldwijd wil gaan wegzetten; dan wil je dat natuurlijk wel uitgebreid testen. Overal is net weer een andere samenstelling van grijs water. Dus, hoe werkt mijn systeem daarop? Voldoet het wel aan de normen? Wet- en regelgeving. Daar komen ze hier achter.”

Dat er ook internationaal gezien waardering is voor het ecosysteem mag duidelijk zijn, zo blijkt uit de afspraak die Koos direct na ons gesprek heeft: “Over een half uur komt hier een partij uit Zwitserland. Zij willen een vestiging in Leeuwarden opzetten, om te profiteren van dit netwerk, dus zij krijgen even een rondleiding. We hebben hier verder partijen uit Israël gehad, waar water natuurlijk schaars is. Maar ook Spanje en Marokko, je kan het zo gek niet bedenken. Allemaal spelen ze met het thema; hoe ga ik om met water. En zien ze wat hier is, is gewoon uniek in de wereld.”