Nu het einde van 2021 in zicht is, is het natuurlijk hoog tijd voor de lijst der lijsten. En nee, deze wordt niet aangevoerd door Bohemian Rhapsody, maar draait om vijf startups (in willekeurige volgorde) uit onze provincie die je moet volgen in het komende jaar. Omdat ze innovatief zijn, impact (gaan) maken en keihard aan de weg timmeren. Om toe te lichten waar ze vandaan komen én wat hun ambities zijn, gingen we in gesprek met de (co-)founders van deze startups. Hieronder lees je daarom over internationale en zelfs intercontinentale aspiraties, nieuwe fabrieken, Sin City, een startup uit een zestig jaar oude BV, batterijen zo dun als papier en nog veel meer. Vooraf kunnen we in ieder geval concluderen dat er een heleboel mooie dingen gebeuren in Friesland, maar dat het mooiste nog voor de boeg ligt.
Flow Your Money
We trappen dit artikel af met de Friese startup die je helpt om automatisch je geld te verdelen. Je zou ze kunnen kennen van hun pitch op BNR of Dragons’ Den, al lijkt dit voor de founders alweer mijlenver weg. “Ik moet echt even uitzoomen om te zien waar we vorig jaar ook alweer stonden, er is zo veel gebeurd”, aldus Daan van Klinken. “Vorig jaar waren we bezig met het verkrijgen van vergunningen en het regelen van de juiste certificeringen. Voor mij betekende dat ook dat ik dezelfde toetsen moest gaan doen als een bankdirecteur. Begin dit jaar startten we met een nieuwe investeringsronde en stond ik zelf ook echt nog met de voeten in de klei: ik ontwierp, hield me bezig met de klantenservice, strategie, fundraising en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Inmiddels is mijn dagelijkse job wel veranderd. Opeens hebben we overal mensen voor en is mijn nieuwe uitdaging; hoe doe je dat eigenlijk, iemand anders jouw werk laten doen. We gaan wat dat betreft steeds een stap verder. Best bizar, hoe snel dat is gegaan. Omdat we de markt het afgelopen jaar zo hebben zien veranderen, onder andere door nieuwe wetgeving, is onze missie steeds groter geworden. Dat betekent dat ons doel ook steeds verlegd wordt en ons bedrijf blijft transformeren. Samen met een van de founders van een Nederlandse fintech-unicorn als investeerder werken we aan onze strategie. We zijn er namelijk achter gekomen dat we echt goud in handen hebben, daarom voelt het ook alsof we aan de vooravond staan van een nieuw hoofdstuk van Flow.”
Op die manier zorgen we met Flow dus voor zelfrijdend geld. Hiermee mikken we op de Europese markt die bestaat uit 22,1 miljard automatische incasso’s per jaar.”
“Als je mensen tien tot vijftien jaar geleden vroeg: ‘Zou je ooit in een zelfrijdende auto van Friesland naar Amsterdam rijden?’, dan was het antwoord vaak: ‘Nee, absoluut niet.’ Ondertussen zie je overal zelfrijdende Tesla’s, en dit is echt nog maar het begin. Want let op: de auto’s waarin je stoel gewoon de andere kant opstaat komen eraan. Op onze visie van geld automatiseren kregen we dezelfde reacties, maar nu we een stuk verder in de tijd zijn, raken banken geïnspireerd door ons en zien we dat er andere landen al veel gebeurt op dit gebied. Net als bij de zelfrijdende auto zitten wij ook nog maar aan het begin.
We zijn gestart met onze eerste versie in de app waarin je gemakkelijk meer uit je geld kan halen. Dat kan door het automatisch onder te verdelen in potjes en te koppelen aan spaardoelen. Waar we naartoe gaan is onze ‘zelfrijdende auto voor geld’ volledig autonoom maken. Voorbeeld: op dit moment heb je verschillende inkomstenbronnen: je salaris dat één keer per maand komt, de kinderbijslag één keer per kwartaal en misschien nog hypotheekrente. Aan de uitgavenkant hetzelfde: van Netflix tot de energierekening, en je gemeentebelasting waarbij het altijd een verrassing is wanneer die envelop komt en hoe hoog het bedrag is.
Door middel van Artificial Intelligence leren we wat het gewenste gedrag van mensen is met betrekking tot inkomsten en uitgaven. Oftewel; dit zijn mijn inkomsten, gooi maar op een hoop, betaal al mijn rekeningen en geef mij elke maand op de eerste dag het besteedbaar inkomen dat overblijft. Dit heeft in ieder geval twee voordelen: jij betaalt dus altijd pas als je salaris er is én bedrijven innen pas als het betaald kan worden. Op die manier zorgen we met Flow dus voor zelfrijdend geld. Hiermee mikken we op de Europese markt die bestaat uit 22,1 miljard automatische incasso’s per jaar.”
TAEM.io
Kortgeleden spraken we Schelte Meinsma (TAEM.io en VRROOM) over hoe je nou een succesvol team bouwt. Hij merkte namelijk op dat hij nogal vaak mensen aannam die op papier helemaal niet geschikt waren. Zo ontstond het idee voor TAEM.io. Een startup die organisaties van Corendon tot ANWB helpt met datagedreven teamoptimalisatie. “Schelte is hierin meer verantwoordelijk voor de tech en ik voor de psychologische inzichten en algoritmes”, aldus compagnon en co-founder Geertje Dam. “Beiden zijn we ondernemers met duidelijke visies, wat leuke en pittige discussies geeft. Ik ben heel erg van het zoeken naar de waarheid en hij is meer van de toepassing en marketing. Oftewel; wat de gemiddelde mens snapt en interessant vindt. Dat zorgt ervoor dat ik als wetenschapper ook echt weer terug moet naar de basis. Schelte zegt wel eens tegen me: ‘Jij rijdt keihard op de mountainbike, maar wij zijn nog bezig met zijwieltjes.’ Ik ben natuurlijk ook al meer dan 25 jaar bezig met talent en het samenstellen van topteams, daarnaast ben ik een echte wetenschapper, ik hou van data en complexiteit vereenvoudigen.
Daarnaast startte ik met arbeids- en organisatiepsychologie, maar dat vond ik te vaag. Ik vroeg me vaak af; hoe kan je dit nou staven? Dat geldt trouwens voor veel trends en hypes in HR. Dan zijn ze populair geworden zonder wetenschappelijke basis. Dan denk ik; ik snap dat jullie het leuk vinden, maar het is gewoon gebaseerd op lucht. Toch heb ik gemerkt dat je mensen niet zo snel van hun geloof kunt halen. Het werkt namelijk wél voor hen. Met TAEM.io combineren we het juist met de wetenschappelijke basis.
Een grappig voorbeeld is dat, omdat mensen graag iets willen zijn, we in onze app werken we met diertjes gebaseerd op de MBTI, terwijl dit niet echt een wetenschappelijke basis heeft. Toch is dit het eerste waar mensen over communiceren als ze door de vragenlijst geswipet hebben. ‘Ik ben een orka, wat ben jij?’, klinkt het dan. Als gespreksstarter heeft het zich dus in ieder geval bewezen voor ons, en ook ik ben het daarom meer gaan waarderen.”
Las Vegas is natuurlijk Sin City. En omdat ik ook een dark side van persoonlijkheden heb gemaakt, gaan we na Vegas toxic teams en leaders implementeren in de app.”
“Afgelopen jaar was echt een rollercoaster, en wat de komende tijd betreft; we hebben goed nieuws. We zochten, om sneller tot landelijke dekking te komen, een nieuwe investeerder. En door alle media-aandacht is die naar ons toegekomen: GezonderNederland. Een Friese partij die zich bezighoudt met vitaliteit en gezondheidsoplossingen. Dat past perfect. Wij maken een 0-meting en analyseren de voortgang: hoe gaat het nou met je team en wat voor mensen heb je nodig – en zij kunnen de vitaliteit opkrikken binnen deze partijen. Eigenlijk is het een richting die we niet zo snel voor ogen hadden, maar nu past hij precies bij hoe we ons in Amerika gaan neerzetten: als tool voor een healthy workplace. Want in januari staan we op CES in Las Vegas, en aan de voorbereiding zal het niet liggen. Alle rollen zijn verdeeld, waarbij ik me ga richten op de strategische partners uit Amerika, Azië en de Nordics, en woorden als ‘amazing’ zijn ons al helemaal eigen. We hebben er echt zin in!
Daarnaast zijn we ook al benaderd door wat Amerikaanse Silicon Valley-funding partijen met de vraag: komen jullie ook even naar San Francisco, als jullie er toch zijn? Oh ja, en wat ook nog leuk is; Las Vegas is natuurlijk Sin City. En omdat ik ook een dark side van persoonlijkheden heb gemaakt, gaan we na Vegas toxic teams en leaders implementeren in de app. Denk bijvoorbeeld aan teams die leidinggevenden verslijten. Het idee is dan altijd dat het aan de leidinggevende ligt, die zal wel narcistisch zijn. Maar soms zie je aan de data dat het juist het team is dat zorgt voor een zieke sfeer. Geen leidinggevende die daar tegenop kan. Zo’n team heeft vaak één leider en wanneer je diegene daar weghaalt is het probleem direct opgelost. Dit zijn situaties die voorkomen, maar waar weinig over gesproken wordt.”
SeaQurrent
Met een huidige wereldbevolking van 7,5 miljard mensen, een aantal dat alleen maar blijft toenemen, en alle klimaatuitdagingen waar we mee te kampen hebben is de boodschap duidelijk: we móéten verduurzamen. Ook op het gebied van energieopwekking. Grote kans dat je bekend bent met de enorme windturbines die miljoenen kilowatturen stroom opwekken. Deze turbines worden steeds groter zodat ze meer oppervlak dekken en zo extra energie genereren. SeaQurrent doet dit anders. Ze ontwikkelen een onderwatervlieger die dwars op de getijdestroming vliegert en zo veel duurzame energie opwekt. En weet je wat het grote voordeel is? “Onze oplossing is het hele jaar beschikbaar”, aldus co-founder Maurits Alberda. “Het getij is in tegenstelling tot bijvoorbeeld wind of zon, heel voorspelbaar. Daarnaast maakt onze innovatie het mogelijk om voor het eerst ook de stroming tussen de Waddeneilanden te oogsten, bestaande technologieën zijn daarvoor niet geschikt.
In 2016 hebben we hiervoor het eerste model ontwikkeld en getest bij het Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN) in Wageningen. Vervolgens zijn we in 2018 en 2019 in de Waddenzee gaan testen en nu bouwen we het vierde model; het eerste met componenten op ware grootte, waarmee we gaan testen bij Ameland. Dat we voor deze locatie hebben gekozen heeft twee redenen. Eén; omdat de condities juist zijn, het stroomt mooi en de geul is redelijk stabiel doordat er ooit verhardingen zijn aangebracht zodat Ameland niet wegspoelt. Twee; omdat de eilanders sinds jaar en dag die stroming zien en op zoek zijn naar een manier om dat in te zetten voor energieopwekking. Er is dus veel support.”
Daar stroomt genoeg water om het totale elektriciteitsverbruik van het hele land op te wekken.”
“2021 was verder echt een bijzonder jaar. We hebben heel veel tijd gestopt in het engineeren van ons systeem. Want achter alles dat straks gebouwd moet worden, ieder boutje of moertje, zit een gedachte. Daar komen allemaal krachten op te staan, dus dat moet goed berekend worden. De kunst is net als bijvoorbeeld met een auto, dat alles moet werken. Zonder versnellingspook heb je er niks aan. Bij ons is dat ook zo, vliegeren in het water klinkt misschien makkelijk, maar in de praktijk gaat er veel tijd inzitten. We hadden dan ook gehoopt al iets verder te zijn, ons geduld wordt op de proef gesteld. Als ik over een paar jaar terugdenk aan de afgelopen maanden, dan blijft denk ik vooral het ongeduld om wat we gemaakt hebben naar de zee te brengen en te demonstreren hangen. We willen gewoon zo snel mogelijk gaan bijdragen aan een duurzame toekomst.
Wat dat betreft wordt komend jaar een belangrijke mijlpaal voor ons. Een spannend, maar cool jaar. Want zodra we het voor elkaar krijgen om ons systeem succesvol te demonstreren, dan zou dat het begin inluiden van de ontwikkeling van de eerste duurzame TidalKite-projecten. Om te starten in de Waddenregio, waar we een potentie zien om tienduizenden huishoudens van elektriciteit te voorzien. Maar het potentieel is internationaal nog groter. Rondom Ierland bijvoorbeeld. Daar stroomt genoeg water om het totale elektriciteitsverbruik van het hele land op te wekken.”
Tapp.online
Voor een startup die werkt met zulke gecompliceerde technologie, is het knap dat wat ze er mee doen uit te leggen is in vier woorden: “Wij maken papier slim”, aldus founder Niels Postma. “Dat doen we door er chips, sensoren en geprinte elektriciteit aan toe te voegen. Daar kunnen we vervolgens heel veel data uithalen en bijzondere dingen mee doen. Denk aan het meten van temperatuur, dit registreren en onthouden. Op die manier kun je dus gewoon een velletje papier bij een zending met voedsel of bijvoorbeeld vaccins voegen, en check je met gemak de temperatuur van vertrek tot aankomst.
Afgelopen jaar zijn we vooral druk bezig geweest met de ontwikkeling van onze soft- en hardware. Om je een idee te geven; in de hardware zitten alleen al vier componenten. Een chip die verbonden is met een sensor, die is weer verbonden met een geprinte batterij en die vervolgens weer met een geprint circuit. Om dat allemaal te laten werken is op zijn zachtst gezegd best een uitdaging. En alle data die je hier vervolgens uithaalt moet weer opgeslagen worden in de Cloud, dus dat moesten we ook allemaal bouwen. Hier hebben we een dashboard voor gemaakt zodat klanten alles direct kunnen checken als ze inloggen. Oh ja, we hebben ook nog een API gebouwd zodat het met elk systeem dat je kunt bedenken te koppelen is.”
Over een grote zending met pootaardappelen naar Cyprus krijg je opeens op zaterdagavond een telefoontje: ‘De labels doen het niet’. Ja, dan ga je niet naar de Voice zitten kijken.”
“In 2022 gaan we nog eens twee dingen aan de temperatuurmeting toevoegen: shocksense en humidity sense. Oftewel; we maken het mogelijk om schokken en luchtvochtigheid te meten. Om hier te komen zijn we heel veel aan het valideren geweest. Dat betekent dat we niet zelf op kantoor bepaalden of iets werkte, maar klanten vroegen om feedback. Hiervoor moesten we heel wendbaar zijn. Dat was best een uitdaging. Vooral omdat we veel weten van software en chips, maar niks van de markt waarin we opereren.
Denk maar aan het voedsel- en vaccinvoorbeeld dat ik net gaf. Dat moesten we dus allemaal leren, en dat is best een lange rit. Dat betekent dat je iets maakt, daar heel veel tijd aan besteedt en denkt dat het perfect is – maar je tegelijk bereid moet zijn om het allemaal weg te gooien. Want dat wordt serieus soms van je verwacht. Omdat je pad A hebt gekozen, terwijl het toch pad B had moeten zijn. Over een grote zending met pootaardappelen naar Cyprus krijg je bijvoorbeeld opeens op zaterdagavond een telefoontje: ‘De labels doen het niet’. Ja, dan ga je niet naar de Voice zitten kijken, maar dan klap je je laptop open en ga je repareren. Doe je dat niet? Dan kun je snel ophouden. Want uiteindelijk willen we natuurlijk dat mensen afhankelijk worden van onze software, dus daarvoor moeten we nou eenmaal die offers maken.”
Paques Biomaterials
We sluiten de veelbelovende rij af met een grote naam: Paques. Misschien komt het je bekend voor doordat founder Joost Paques dit jaar aanschoof in het eerste seizoen van onze podcast Boven het Maaiveld. Hierin vertelde hij samen met Marissa de Boer (SusPhos) over hoe Friesland aantrekkelijk kan zijn als vestigingsplek voor startups. Of je herkent de naam van het in 1960 opgerichte Paques BV. Dit is namelijk het bedrijf waar de techniek werd ontwikkeld waarmee Joost Paques en René Rozendal dit jaar zelfstandig verder gingen. “Met Paques Biomaterials lossen we eigenlijk twee problemen op: afval en plastic. Dat doen we met bacteriën die organisch afval opeten en daar maken we biologisch afbreekbaar plastic van. Op die manier gebruiken we de kracht van de natuur om bijvoorbeeld afvalwater of gft-afval op te ruimen. De technologie is binnen Paques BV ontwikkeld in 2011 en zetten we momenteel op de markt. Omdat ik nog niet zo vaak een bedrijf uit het niets ben gestart, was dit vooral een jaar waarin we veel moesten regelen. Computers, accounts, website, maar ook ip-patenten. Echt opstarten dus. Dat past ook wel bij wat we doen, aangezien het draait om een traject van jaren. Het is niet zo dat we een techniek hebben ontwikkeld die nu klaar is, die ontwikkeling blijft doorgaan. Met het oog hierop is het hoogtepunt van 2021 dat we zijn begonnen met de bouw en realisatie van onze demofabriek die gewoon eind dit jaar nog klaar is. Dat we dit onder andere met de vijf waterschappen voor elkaar gekregen, daar ben ik heel trots op.”
Het doel is namelijk om in 2024 in Noord-Nederland een fullscale-fabriek neer te zetten."
“Onze fabriek, die in Dordrecht komt te staan, krijgt richting de toekomst een superbelangrijke rol. Want onze technologie doet het, de bacteriën doen dat werk al miljoenen jaren, veel langer dan de mens bestaat. Dat bio-proces is dus niet nieuw, maar dat we het nu in deze fabriek op veel grotere schaal gaan toepassen wel. Dat betekent dat we zo’n vijfentwintig kilo aan PHA per dag gaan maken.
Dit is essentieel wanneer je zo’n nieuw plastic in de markt wil zetten. Want elke potentiële klant zegt natuurlijk: ‘Prima, doe mij maar vijftig of honderd kilo, daar willen we wel even mee werken. Of dat nou voor verpakkingen, pennen, kopjes of iets anders is. Als we dat straks gaan leveren, gaan er van ons plastic toepassingen gemaakt worden. En we hopen vervolgens natuurlijk dat afnemers, zoals spuitgieters, zeggen; ideaal materiaal, kom maar door. Vanaf daar wordt het allemaal nog spannender. Het doel is namelijk om in 2024 in Noord-Nederland een fullscale-fabriek neer te zetten. In Heerenveen, Emmen of Groningen. Dan kunnen we met een productie van vijf kiloton per dag naar een commerciële schaal van deze techniek.”